อำเภอพานทอง

เมื่อครั้งสมัยกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงนำทหารในบังคับบัญชาตีฝ่าวงล้อมทหารพม่าหลบหนีออกจากกรุงศรีอยุธยา ได้กวาดต้อนครัวเรือนรายทางมาตั้งเมืองและค่ายทหารชั่วคราวขึ้นที่ตำบลโป่งตามุขเรียกว่าเมืองโป่งตามุข เป็นเมืองควบคุมหัวเมืองชายทะเล มีเจ้าเมือง ศาล และเรือนจำ สำหรับใช้เป็นที่ปกครองชำระคดีความ โดยมีตัวเมืองตั้งอยู่บริเวณวัดโป่งตามุข ตำบลหนองหงษ์ อำเภอพานทองในปัจจุบัน

ในสมัยนั้นมีพรานป่าคนหนึ่งชื่อทอง เป็นชาวกรุงศรีอยุธยา ได้อพยพครอบครัวและญาติพี่น้องหนีพม่ามาตั้งภูมิลำเนาทำมาหากินเลี้ยงชีพในทางล่าสัตว์อยู่ที่หมู่บ้านเล็ก ๆ ริมคลองซึ่งแยกจากคลองบางปะกง (ปัจจุบันเรียกคลองพานทอง) ตรงระหว่างตำบลบ้านเก่ากับตำบลบางนางในปัจจุบัน และพร้อมกันนั้นนายพรานทองได้ทำหน้าที่เป็นจารชนสืบข่าวของข้าศึกถวายสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และได้รวบรวมกำลังกู้อิสรภาพขับไล่พม่า เมื่อเสร็จศึกสงครามแล้ว นายพรานทองจึงได้สร้างวัดขึ้นวัดหนึ่งห่างจากหมู่บ้านของตนไปทางทิศตะวันออกประมาณ 5 กิโลเมตร ณ ริมคลองสายเดียวกัน ให้ชื่อว่า "วัดพรานทอง" นัยว่าเพื่อเป็นการล้างบาปที่ตนเองมีอาชีพในทางล่าสัตว์ และได้อพยพครอบครัวมาประกอบอาชีพเป็นหลักฐานอยู่ในบริเวณใกล้วัดพรานทองนี้ชาวบ้านจึงเรียกหมู่บ้านนี้ว่า "หมู่บ้านพรานทอง" และเรียกคลองซึ่งแยกจากคลองบางปะกงว่า "คลองพรานทอง" ด้วย

แต่ด้วยเหตุที่ชาวบ้านออกเสียงควบกล้ำ ร ไม่ชัดเจน ฉะนั้นคำว่า "วัดพรานทอง" "บ้านพรานทอง" และ "คลองพรานทอง" จึงได้เพี้ยนเป็น "วัดพานทอง" "บ้านพานทอง" และ "คลองพานทอง" ดังในปัจจุบัน

สภาพพื้นที่ของอำเภอพานทองเดิมเป็นที่ราบลุ่มคล้ายท้องกระทะ เหมาะแก่การทำไร่นา มีคลองธรรมชาติจากอำเภอพนัสนิคม ผ่านหมู่บ้านท่าตะกูด หมู่บ้านพานทอง หมู่บ้านเก่า ซึ่งขึ้นตรงกับเมืองพนัสนิคม โดยผลผลิตทางการเกษตรจากตัวเมืองพนัสนิคมจะถูกขนส่งมาทางเรือในฤดูน้ำหลาก มารวมจุดพักขนถ่ายและซื้อขายที่หมู่บ้านท่าตะกูด

เมื่อบ้านท่าตะกูดนี้เมื่อมีชุมชนและประชากรเพิ่มขึ้น โดยทางราชการได้ปลูกสร้างเป็นโรงไม้ขึ้นใช้เป็นที่ว่าการอำเภอชั่วคราวจัดตั้งเป็นอำเภอแยกออกจากอำเภอพนัสนิคม และเรียกชื่อว่า อำเภอท่าตะกูด จนถึงปี พ.ศ. 2451 จึงได้ปลูกสร้างที่ว่าการอำเภอถาวรหลังใหม่ขึ้น พร้อมทั้งเปลี่ยนชื่ออำเภอเป็น อำเภอพานทอง

การแบ่งเขตการปกครอง
อำเภอพานทองแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 11 ตำบล 52 หมู่บ้าน

1. พานทอง (Phan Thong)
2. หนองตำลึง (Nong Tamlueng)
3. มาบโป่ง (Map Pong)
4. หนองกะขะ (Nong Kakha)
5. หนองหงษ์ (Nong Hong)
6. โคกขี้หนอน (Khok Khi Non)

7. บ้านเก่า (Ban Kao)
8. หน้าประดู่ (Na Pradu)
9. บางนาง (Bang Nang)
10. เกาะลอย (Ko Loi)
11. บางหัก (Bang Hak)

ท้องที่อำเภอพานทองประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่
เทศบาลตำบลพานทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพานทอง (เฉพาะหมู่ที่ 4, 6 และบางส่วนของหมู่ที่ 2-3, 7-8, 10)
เทศบาลตำบลหนองตำลึง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองตำลึงทั้งตำบล ตำบลมาบโป่ง (เฉพาะหมู่ที่ 6-7) และตำบลหนองกะขะ (เฉพาะหมู่ที่ 1-2, 4)
องค์การบริหารส่วนตำบลพานทองหนองกะขะ (องค์การบริหารส่วนตำบลพานทองเดิม) ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพานทอง (เฉพาะหมู่ที่ 1, 5, 9 และบางส่วนหมู่ที่ 2-3, 7-8, 10) และตำบลหนองกะขะ (เฉพาะหมู่ที่ 3, 5)
องค์การบริหารส่วนตำบลมาบโป่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมาบโป่ง (เฉพาะหมู่ที่ 1-5, 8-10)
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองหงษ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองหงษ์ทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลโคกขี้หนอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกขี้หนอนทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเก่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเก่าทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลหน้าประดู่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหน้าประดู่ทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลบางนาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางนางทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะลอยบางหัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะลอยและตำบลบางหักทั้งตำบล

จดทะเบียนบริษัทสัตหีบ | จดทะเบียนบริษัทเกาะสีชัง | จดทะเบียนบริษัทศรีราชา | จดทะเบียนบริษัทพนัสนิคม | จดทะเบียนบริษัทพานทอง | จดทะเบียนบริษัทบางละมุง | จดทะเบียนบริษัทหนองใหญ่ | จดทะเบียนบริษัทบ้านบึง | จดทะเบียนบริษัทอำเภอเมืองชลบุรี | จดทะเบียนบริษัทบางแสน | จดทะเบียนบริษัทเกาะล้าน | จดทะเบียนบริษัทพัทยา | จดทะเบียนบริษัทเกาะจันทร์ | จดทะเบียนบริษัทบ่อทอง | จดทะเบียนบริษัทนิคมอุตสาหกรรมยามาโตะ | จดทะเบียนบริษัทนิคมอุตสาหกรรมบ้านบึง | จดทะเบียนบริษัทนิคมอุตสาหกรรมแหลมฉบัง | จดทะเบียนบริษัทนิคมอุตสาหกรรมปิ่นทอง | จดทะเบียนบริษัทนิคมอุตสาหกรรมอมตะนคร | จดทะเบียนบริษัทนิคมอุตสาหกรรมเหมราช